Inkomensregistratie: over loonstroken en afko’s

Hallooo allemaal, daar zijn we weer! En ja hoor, dit wordt weer zo’n stukje, zoals ik ze eerder ook al eens schreef. Het is er weer tijd voor. Ik heb me de laatste tijd een beetje gedeisd gehouden, omdat het simpelweg enorm druk is met het geven van trainingen over het passend toewijzen. Dat gaat ook nog wel even door, zeker nu ‘we weer kunnen’. Na anderhalf jaar online, crossen David en ik inmiddels weer stad en land af. De online sessies waren talrijk, zinvol en vooral handig (dus een blijvertje), maar wàt is het heerlijk om weer in mijn trouwe Pandaatje naar echte mensen in echte gebouwen te rijden, om dan live met elkaar aan de slag te gaan.

Wondere wereld van de afkortingen

Deze keer pak ik de wondere wereld van de afkortingen op de loonstrook op. Bij dit alles moeten we ons trouwens ook nog iets anders realiseren: bij de inkomensregistratie hebben we ons te houden aan wettelijke bepalingen die niet bepaald altijd overeenkomen met de werkelijkheid. Zo moeten we bijvoorbeeld uitgaan van het belastbaar inkomen (verzamelinkomen, fiscaal inkomen). Op een strook heet dat dan meestal ‘loon LH’, ‘loon LB’, ‘heffingsloon’ of ‘loon voor loonheffing’. Dat is logisch en gek tegelijk.

Uitgaan van belastbaar inkomen, logisch?

Logisch: omdat er op deze manier door de Wetgever aansluiting is gezocht bij de criteria voor de huurtoeslag, die wordt immers ook bepaald aan de hand van het verzamelinkomen.

Bij huurtoewijzing wijkt de rekensystematiek voor actuele inkomens weliswaar af. Dit is immers op basis van momentopname bij toewijzing in plaats van kalenderjaar, en zo nog wat zaken. Logisch want als de aanvangshuur (NB inclusief subsidiabele servicekosten) niet hoger is dan de liberalisatiegrens, dan kan die huurtoeslag functioneren als een buffer bij een latere onverhoopte inkomensterugval door bijvoorbeeld werkloosheid. Ook in het geval van pensioen! –  een ‘kleinigheidje’, waar ik het op een later moment nog wel eens wat uitgebreider met jullie over wil hebben.

Of is dit toch gek?

Toch is het tegelijkertijd gek als je je hierbij realiseert dat de inkomenstoets bij hypotheken en de meeste vrije sector-verhuring uitgaat van bruto-inkomen. Dat kan nogal wat uitmaken: bij belastbaar inkomen worden zaken als (aftrekbare) pensioenpremie en zelfstandigenaftrek eerst verrekend, terwijl deze bij het ‘bruto-begrip’ helemaal geen rol spelen.

Betaalbaarheid? Netto Besteedbaar Inkomen?

Maar laat dus één ding in ieder geval duidelijk zijn: bij inkomensregistratie kijken we niet naar betaalbaarheid (laat staan zoiets als Netto Besteedbaar Inkomen), maar alleen ‘of het verzamelinkomen in de juiste huurcategorie valt’. Tetris voor gevorderden dus. Waarbij we uitdrukkelijk niet voorbij de ingangsdatum van de huur mogen kijken (over drie maanden met pensioen? – kijken we niet naar!). Tot zover ‘passend toewijzen’…

Inkomensregistratie: de afko’s

Oké, dan nu naar de afko’s. Online zijn hier natuurlijk allerlei lijstjes en artikeltjes over te vinden, zoals ’Jouw loonstrookje: wat betekent het allemaal?’ , of ‘Eindelijk alle termen op je loonstrook uitgelegd’. Bekijk ze maar eens goed. Ik wil er hier in het kort even twee in het zonnetje zetten.

EJU: de eindejaarsuitkering

De EJU komt met name bij overheidsinstellingen en grote bedrijven voor, maar is zeker geen vanzelfsprekendheid. Hij wordt ook wel eens ‘dertiende maand’ genoemd, maar dat kan misleidend zijn. De hoogte van de EJU kan namelijk verschillen en hoeft dus zeker niet gelijk te zijn aan een maandsalaris. 4%, 6%, 8%, het komt allemaal voor, afhankelijk van de afspraken die werkgever en werknemer hebben gemaakt, al dan niet vanuit een CAO. Je zou zeggen dat een eindejaarsuitkering aan het einde van het jaar wordt uitgekeerd. Nou, kijk maar uit: in sommige bedrijfstakken lijkt het alsof het jaar al in november eindigt, want dan wordt-ie al uitgekeerd. En dus vanaf 1 december weer opgebouwd voor de volgende! Dus: staat de maandelijkse opbouw niet expliciet op de strook aangegeven? Neem dan het opgebouwde saldo van de bewuste strook (bij ‘cumulatieven’, meestal rechtsonder – maar niet altijd 😊) en trek daar het saldo van de voorgaande strook vanaf, dan zit je altijd goed. Dus liever niet het saldo van mei delen door vijf, dat gaat regelmatig mis.

IKB: Het Individueel KeuzeBudget

IKB, soms ook PKB, Persoonlijk KeuzeBudget. Deze komt met name voor in die bedrijfstakken (en overheidsinstellingen) waarin sprake is van zo’n eindejaarsuitkering. Hier worden vaak nog mooiere afspraken gemaakt: alle extra’s (vakantiegeld, eindejaarsuitkering, bovenwettelijke vrije dagen, tegemoetkoming ziektekostenverzekering, noem maar op) worden bij elkaar opgeteld en vervolgens door 12 gedeeld. Zo wordt elke maand een twaalfde van het geheel opgebouwd en kan de medewerker op elk gewenst moment het opgebouwde bedrag of een deel ervan ‘afroepen’ en laten uitbetalen. Kleinigheidje: daar gaat natuurlijk wel eerst loonheffing vanaf…. Zo’n IKB loopt dus al snel op tot 15 of soms zelfs wel 20% bovenop het salaris. Maar dat hoeft niet: zo is het bijvoorbeeld in Transport en Logistiek gebruikelijk om de vakantietoeslag (‘VT’ om nog maar een afko te noemen) apart te houden. Opletten dus! Voor het bepalen van de maandelijkse opbouw geldt hetzelfde als ik hierboven over de EJU schreef.

Bijzonder Tarief: eigenlijk heel gewoon

In sommige gevallen past de salarisverwerker een apart kopje toe in de loonstrook: BT, heffingsloon dat tegen bijzonder (je snapt ‘t al: hoger) tarief wordt belast. Dit heeft te maken met het feit dat het bedrag aan arbeids- en heffingskorting dat je op je af te dragen loonbelasting krijgt, afneemt als je meer verdient. Dus ook als je iets extra’s krijgt, zoals ORT, overuren of vakantiegeld. De berekeningssoftware corrigeert dan de in eerste instantie teveel verleende korting. Lastig ja, mag je van mij ook gelijk weer vergeten. Als je maar één ding onthoudt: loon tegen BT is óók heffingsloon. Dat nemen we dus wel mee bij de inkomensbepaling (dan: optellen bij het ‘tabel heffingsloon’), tenzij natuurlijk blijkt dat het gaat om een incidentele (=geen structurele, regelmatig terugkomende) beloning. Altijd zelf blijven denken dus.

Salarisadministratie: 100 softwarepakketten, 10.000 administrateurs

Tja, niet goed word je ervan. Zoveel verschillende loonstroken. Ze zien er allemaal anders uit: de software is anders vormgegeven, en vervolgens gaat die administrateur ook nog aan de haal door de boel even lekker op zijn eigen manier in te delen. Maar eerlijk is eerlijk: we verzinnen er zelf ook regelmatig van alles bij. Tegemoetkomingen en vergoedingen, fietsplan, generatiepact, bedrijfsfitness, een (netto) thuiswerkvergoeding van € 2,- per dag (goed voor 4-5 koffiepads plus een halve rol 3-laags gedessineerd toiletpapier).

Oefenen, oefenen oefenen…

Zoals ik hiervoor al zei: altijd zelf blijven denken. Bepaal het heffingsloon (het belastbare loon), haal incidentele postjes eruit, en kijk hoe het zit met extra’s als VT, EJU en IKB. Als je er niet uitkomt: zorg dat je organisatie is aangesloten op de helpdesk van ons Team Inkomen, dan helpen we je ook nog.

En boek weer eens een training om te oefenen als dat alweer even geleden is.
Maar dat snapte je al 😉.