Wat kan ESG betekenen voor jouw woningcorporatie

“Het merendeel van de woningcorporaties staat positief tegenover het integreren van ESG in hun bedrijfsvoering”. Dit concludeert KPMG in haar recente onderzoek (april 2024) over de bekendheid en toepassing van ESG bij woningcorporaties. Desondanks wordt ESG nog maar mondjesmaat door corporaties gebruikt. Wij zien kansen voor corporaties op het gebied van doelmatigheid, reputatie en risicomanagement. Welke? We delen ze graag in dit artikel.

ESG als hulpmiddel voor transparantie in maatschappelijke kosten en baten

Een positieve ontwikkeling. Waarom? ESG is de universele standaard die organisaties hanteren voor de sturing op (en verantwoording over) hun maatschappelijke bijdragen. De wereldwijde ontwikkeling van deze term heeft als doel om organisaties aan te moedigen duurzamer te opereren en transparanter te zijn over hun maatschappelijke kosten en baten. Hierdoor zijn stakeholders beter geïnformeerd en kunnen zij betere beslissingen nemen.

Het bijdragen aan maatschappelijke thema’s zit in het DNA van woningcorporaties. Gezien de grote volkshuisvestelijke opgave die op tafel ligt, is het voor corporaties belangrijk om prioriteiten te stellen. Het ESG-raamwerk biedt handvatten om meer focus aan te brengen op de belangrijkste (materiële) onderwerpen en hier beter over te communiceren. Daarnaast is het raamwerk ook vanuit risicoperspectief relevant voor de sector.

Doelmatigheid: op welke onderwerpen heb je direct invloed?

Meer focus op de belangrijkste (materiële) onderwerpen in de strategische sturing biedt mogelijkheden om de doelmatigheid van je corporatie te vergroten. Hoe identificeer je materiële onderwerpen? Start met onderwerpen waar je de meeste invloed op hebt. Denk hierbij aan onderwerpen zoals armoede (betaalbare huren), gezondheid (luchtkwaliteit in de woning) en klimaatverandering (reduceren CO2-uitstoot).

Doelmatigheid: met welke externe invloeden heb je te maken?

Naast deze blik van binnen naar buiten is het ook belangrijk om te kijken welke onderwerpen van buitenaf invloed hebben op jouw corporatie. Onderwerpen zoals verandering in de economische context (stijgende rente en bouwkosten) en de invloed van klimaatverandering op het vastgoed (wateroverlast als gevolg van hevige neerslag). Deze prioritering van materiële onderwerpen door eerst de blik van binnen naar buiten te verplaatsen, en vervolgens van buiten weer naar binnen, noemen we ‘dubbele materialiteitsbepaling’. Deze manier van kijken helpt je bij het prioriteren van de diverse opgaven die op je bordje liggen als corporatie.

Praktijkvoorbeeld: Luchtkwaliteit

De link tussen luchtkwaliteit en de fysieke en mentale gezondheid van mensen wordt in de wetenschappelijke literatuur steeds duidelijker aangetoond. Studies tonen verbanden aan tussen de luchtkwaliteit en hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid en andere gezondheidsproblemen. Deze gezondheidsproblemen hebben vervolgens hun effect op de maatschappij, zoals meer ziekteverzuim voor school en werk. Aangezien Europeanen gemiddeld 90% van hun tijd binnen besteden, is een goed binnenklimaat van cruciaal belang.

Corporaties bezitten een derde van het totale woningbezit in Nederland. Dit betekent dat corporaties een wezenlijke bijdrage kunnen leveren aan de gezondheid van huurders door de luchtkwaliteit in woningen te verbeteren. Corporaties hanteren al bepaalde voorwaarden voor woningen die direct of indirect verband houden met de luchtkwaliteit (basiskwaliteit en het programma van eisen). Met periodieke en dagelijkse onderhoudswerkzaamheden zorgen corporaties dat de basiskwaliteit van een woning wordt geborgd. Desondanks heeft één op de vier huurders last van vocht of schimmel in de woning. Hier valt dus nog veel te winnen. Zeker omdat dit vanuit de materialiteitsbepaling bij uitstek een onderwerp is dat binnen de beïnvloedingssfeer van de corporatie ligt.

Reputatie: communiceren in ESG-termen draagt bij aan een positief imago

De maatschappelijke bijdragen van corporaties worden middels jaarverslagen en andere wegen gedeeld met de buitenwereld. Er liggen kansen om deze bijdragen nog duidelijker te maken. Een ESG-rapportage helpt bij het expliciet maken van de maatschappelijke functie van corporaties. Maak daarbij gebruik van de universele taal om maatschappelijke bijdragen kenbaar te maken. Onderzoek heeft aangetoond dat het communiceren in deze ESG-termen bijdraagt aan de reputatie, het imago en de aantrekkingskracht van een bedrijf.

Ook interessant: Woonzorg Nederland: gebruik ESG-rapportage om impact inzichtelijk te maken

Daarnaast helpt het gebruik van deze terminologie in het aanspreken van nieuwe getalenteerde werknemers die varen op hun maatschappelijke kompas. Onderzoek wijst uit dat Nederlanders graag werken bij een maatschappelijk verantwoord bedrijf. Het is belangrijk dat woningcorporaties inspelen op de behoefte aan betekenisvolle banen en zich actief positioneren als dé maatschappelijke organisatie die impact maakt.

Praktijkvoorbeeld: reputatie

De activiteiten van corporaties brengen veel meer teweeg dan alleen een dak boven het hoofd van (vaak financieel) kwetsbaardere doelgroepen. Toch is dit beeld bij veel Nederlanders niet bekend en staan corporaties niet altijd in een goed daglicht.

Dit vertekende beeld heeft effecten op de externe reputatie en aantrekkingskracht van corporaties. Het zorgt dat de sector meer moeite heeft om personeel aan te trekken dan commerciële vastgoedpartijen die de universele ESG-taal al wel gebruiken.

Risicomanagement: klimaatrisico’s nog een blinde vlek

Het ESG-raamwerk wordt veelvuldig gebruikt door commerciële vastgoedpartijen om risicomanagement vorm te geven. Hiervoor bestaat de CSDDD-richtlijn, een wetgeving die bedrijven verplicht om actuele (ESG) risico’s in de toeleveringsketen te identificeren, voorkomen en verminderen. Ondanks dat deze richtlijn niet verplicht is, spelen er wel degelijk ESG-risico’s bij corporaties.

Tip: een klimaatrisico-scan geeft inzicht in deze en andere risico’s. Vraag hier een voorbeeldrapportage aan van de klimaatrisico-scan.

Praktijkvoorbeeld: klimaatrisico’s

Klimaatverandering heeft nu al impact op ons vastgoed. Hevige en aanhoudende neerslag leidt tot ondergelopen kelders en kapotte liftinstallaties. Ook langere perioden van warme dagen en nachten zorgen voor hittestress bij bewoners. De impact van klimaatverandering op het woningbezit en de risico’s vormen voor de corporatiesector vaak nog een blinde vlek. Het in kaart brengen van de risico’s binnen de portefeuille is hiervoor een logische eerste stap en valt binnen de ‘E’ van ESG. Uiteindelijk is het belangrijk dat je corporatie voorbereid is, de risico’s inzichtelijk heeft en je vastgoed én huurders beschermd zijn tegen de gevolgen van klimaatverandering.

Ook interessant: De (verborgen) impact van funderingsproblematiek

ESG als universele taal voor inzicht in prestaties

ESG is dé universele taal om inzicht te krijgen in de duurzaamheidsprestaties, maatschappelijke impact en bestuurlijke facetten van jouw corporatie. Het in kaart brengen van ESG-prestaties en risico’s kan helpen om meer focus te leggen op de belangrijkste bijdragen van jouw organisatie. Daarnaast werkt het reputatieverhogend en kan het helpen om nieuwe werknemers aan te trekken. Tot slot biedt het handvatten om de meest prangende risico’s nu en in de toekomst te identificeren. Het omarmen van ESG biedt dus voldoende mogelijkheden. Maar waar begin je?

Direct zelf aan de slag?

Met de training: ESG kansen en risico’s bent u binnen één dagdeel op de hoogte van het ESG-landschap en de klimaatrisico’s. Wat zien we gebeuren op het gebied van wet- en regelgeving? Wat zijn belangrijke ontwikkelingen binnen de woningcorporatiesector, vanuit toezichthouders, sectorfinanciers en andere stakeholders? Welke kansen en risico’s binnen ESG zijn relevant? Bekijk het programma en de data.