“Corporaties zijn extra kwetsbaar voor fraude”
Fraude kan in alle organisaties voorkomen en in allerlei vormen. Ook bij woningcorporaties, zelfs die van u! Dat is ook waar het gevaar ligt: de gedachte dat het ‘bij mij toch niet zal gebeuren’. Sjors Hartman geeft een speciale training: fraude & compliance, over hoe u fraude kunt herkennen, bespreekbaar maken en bestrijden.
De cultuur van corporaties maakt ze bijzonder kwetsbaar
Hartman is als registeraccountant en organisatieadviseur vanaf het begin van zijn loopbaan al met fraude bij woningcorporaties en andere bedrijven bezig. Vanaf 2013 doet hij dat als zelfstandige. Hij komt dus veel bij corporaties over de vloer en weet veel over de omstandigheden waarin fraude kan gedijen. “Corporaties zijn kapitaalintensief, hebben geen winstoogmerk en geen direct eigenaarschap. Ze werken met vastgoed en kennen veel begrotingsvrijheid. Ze werken met relatief weinig medewerkers en kennen vaak een vriendelijke familiaire cultuur met als basis vertrouwen. Dat maakt ze bijzonder kwetsbaar. En iedere werkgever zal zeggen dat hij zijn mensen toch goed kent? Dus fraude zal bij hem dan echt niet voorkomen. Ik ben echter van de school ‘vertrouwen is goed, maar controle is beter.’ De recente geschiedenis bij corporaties laat ook zien dat de vraag niet zozeer is of corporaties te maken krijgen met fraude, maar wanneer.”
Wat kunnen de gevolgen dan zijn van fraude?
“Die bestaan uit meerdere componenten. Allereest de financiële. Want de fraudeur benadeelt de corporatie en verduistert bijvoorbeeld geld dat niet kan worden uitgegeven ten gunste van de huurders. Maar er zit ook een menselijke kant aan. Iemand heeft het vertrouwen beschaamd. Collega’s vragen zich af waarom ze het niet gezien kunnen hebben, er kan een cultuur van wederzijds wantrouwen ontstaan. En uiteraard is het voor de buitenwereld een slecht teken als een corporatie met zijn naam in het nieuws komt wegens fraude. Ook het imago speelt een rol.”
Je geeft ook aandacht aan de soft-component van fraude. Is dat bewust?
“Jazeker, de menselijke kant is erg belangrijk want die zorgt voor de bedrijfscultuur. Alles draait om gedrag. Wat gebeurt er in een organisatie bij groepsdruk? Wat gebeurt er als er onvoldoende risicomanagement aanwezig is en de randvoorwaarden voor fraude gunstig zijn? Juist dan steekt fraude de kop op en is het als eenling lastig om te zeggen dat er meer controle moet komen.”
Hoe helpt de training fraude opsporen of te voorkomen?
“We hebben een theoretisch en een praktisch deel. Tijdens de training focussen onder andere op de fraudedriehoek. Daarbij kijken we naar de omstandigheden die fraude mogelijk maken, op welke positie zitten bepaalde mensen en bij welke informatie kunnen ze komen? Vooral bij de takken vastgoed en financiën moet je dan scherp opletten. En hoe groter en kapitaalintensiever de corporatie, hoe minder diepgravend de accountantscontrole waardoor sommige fraudes lang onder de radar kunnen blijven. Maar we kijken dus ook naar zaken als bedrijfscultuur, groepsdruk en risicomanagement. En we kijken naar de rationalisatie; hoe verklaren fraudeurs hun eigen gedrag? Ook helpen we corporaties om de verplichte frauderisicoanalyse op te stellen en te incorporeren in hun bedrijfsvoering. Al die aspecten van de training larderen we met praktische voorbeelden waardoor deelnemers meteen bij hun eigen organisatie aan de slag kunnen.”
En als er dan een fraudegeval is, hoe ga je daarmee om?
“Het is belangrijk om fraude zo snel mogelijk te melden, zowel intern als extern. Communiceer het open met je medewerkers en bespreek hoe je herhaling kunt voorkomen. Zorg voor verhoging van het bewustzijn en voor goede regelingen zoals een klokkenluidersregeling. Praat erover binnen je bedrijf. Zo verhoog je het bewustzijn en daar gaat een goede preventieve werking van uit. Dat kan bijvoorbeeld in de vorm van een dilemmaspel of een themalunch, maar er is van alles denkbaar natuurlijk. Geef het onderwerp vooral blijvend aandacht en denk niet dat fraude bij jouw organisatie niet voor zal komen.”
Meer weten over deze training?
Wilt u ook meer weten over dit onderwerp en handvatten ontvangen om fraude actief te herkennen, voorkomen en het bewustzijn te verhogen? Bekijk hier het programma en de data.
